ФГОС

Саха сирин норуоттарын духуобунай сыаннастарын Декларацията

(Саха сирин олохтоохторун ытык ейдебуллэригэр тирэнэр ирдэбиллэр)

Биhиги, "Киhи ис кыа5ын - Саха сирин инновационнай сайдыытыгар" Форум кыттыылаахтара, аан дойду аартыктара тэлээччи аhыллыбыт кэмигэр, уопсастыба Ейе-санаата сатарыйан барыытыттан дьиксинэммит, ирбэт тон, буордаах Саха сирин дьонун -сэргэтин оло5о харыстанан, инники сайдыыны кэрэhэлиир тутулуктара эмсэ5элиэ суохтаахтарын ейдеен туран, кэлэри кэскили ааспыты кытта сомо5олоон, кэлэр оло5у саналыы салайаммыт, эйэни элбэтэргэ, ейу-санааны тобуларга дьулуhан, хас биирдии киhиэхэ туhаайан, кэнэ5эски келуенэ5э ебугэлэрбит кэриэс эппит ытык ирдэбиллэрин тутуhан, сомо5о сайдыы суолун тэлэн, бары бииргэ буоларга ынырабыт!

Хас биирдиибит дьоhуммутун харыстаhан, кемелесуhэн, хотугу дьыл5абытынан холбоhон, угус элбэх омуктар дьуерэлэhэн, эйэ-дэмнээх сыhыанынан Саха сирин иэримэ дьиэ оностон олоробут. Аргыардааххотугу айыл5а5а хас биирдии киhи атын оло5ор мэктиэлэммит эрэмньи, хардарыта куолаан ейеhуу уона олох уйгутугар сомо5о дьаныары уескэтии - Хотугу олох тутулун халбаннаабат ирдэбилэ.

Биhиги, Чолбон сулус анныгар хотугу эргимтэ5э киhи -аймах сайдыытытн ей - сана кэкрэ суhумунан сырдыыр биир ураты суолун са5алаабыт дьон, Арктика тыынынан хата5аламмыт киhиэхэ эрэллээхпит, утуену ейуур, кэрэни кэрэхсиир майгыны тумулук тутуабыт. Кырдьык ерегейдуурэ уонна киhи-аймах тэн, буолуута - биhиги духуобунай кууспут. Билиигэ, уерэххэ тардыhыы, айымнылаах, онорумтуолаах улэ-олохпут уйгутун тирэ5э.

Куйаар тыыннаах айымньытынан айыл5а буоларын бука бары ылынаргытыгар ынырабыт. Биhиги, хотугу дьон, айыл5а тыыннаах айылгытын билинэбит. Хоту дойду уонна Арктика айыл5ата биhигиттэн харысхаллаах кыhамньыны эрэйэр. Барыны барытын айыл5а уескэтэр, о5олуур, киhи эмиэ-айыл5а о5ото. Сир уонна Куйаар майгытыгар дьуерэлэhэн, биьиги Ийэ айыл5аны харахпыт харатын курдук харыстыыбыт.

Саха Сирин терут олохтоохторун терут култуураларын билинэн, кинилэр чел туруктаах буолалларын туhугар, быыhаан ылан харыстыырга, сайыннарарга тумуехпут. Утуе дьайыылаах сыдьааны тар5атааччылары ейуургэ кыахпытын холбуубут. Барыбыт бар5абыт туhугар хас биирдиибит кыhаллар ирээппит толорор иэстээхпит.

Хас биирдии омук хаарыан тереебут тылыгар тапталын ейдуурбутун уонна кинилэр уунэр уйэлэргэбилиилэрин-керуулэрин атастаhыыга тардыhар ба5аларын терут тыл илбиhигэр инэрэн, силбиир ситимин харыстаан, иhирэх санааанан уунэр-сайдар дьоhунун, тускулун тустэhэргэ, кемускуургэ дьулуhабыт.

Биhиэхэ дирин силистээх терут угэспит тыа сирин оло5уттан тардыыланан инмитэ. Тыа сирэ-ытык биhикпит, олохпут онкула. Иитиллибит-иэстээх. Норуот оло5ун кэскилин, тыыннаах туругун терут сиригэр эрэ арчылаатахха олохпут туругуруо. Тыhыынчаннан сылларга ирбэт тон урдугэр оло5у уескэтээччилэр култуурала сал5анарыгар, угэстээх уйэлэргэ бар5ара чэлгийэригэр турунабыт.

Тулхадыйбат хотугу удьуор тыынын батыhаммыт, субэлээх тапталы, аhыныгас майгыны уонна сиэрдээх ааты-суолу куен туттаммыт, утуену уксэтэргэ кыhанабыт. Олоххо Айыы аналгытын толорон, Иэйиэхсиккитин кэлэппэккэ, Дойдугут алгыс тыынынан угуттанын.

Тереппуттэрбитин, о5олорбутун, бары аймахпытын-Айыы туелбэбит теруттээх силиhин-дирин ейдеех ебугэлэрбит кэриэс этиилэринэн ытыктыыбыт. Эдэр ыччаты ынырабыт: Кун уонна ый халлааннна со5отохторун курдук, Эн оло5ун биирдэ бэриллэрин харыстаа. Аал уоту отун, о5ото терет, дьуккуердээхтик дьол туhугар уонна айбыт айыл5ан айгыраабатын санаан улэлээ, оло5у сал5аа, киhи терде, дьон-сэргэ кемускэл тулааhына буол.

Элбэх о5олонуу - Хоту дойду илгэтэ. Тыыннаах ситими уйалыы биhиги дойдубутугар бэл кетердер со5урууттан кэлэллэр. О5о-тереппут, аймах - билэ дьон, бутун норуот буебэйдиир эрэлэ. Биhиги о5олорбут -Саха сирин инникитэ, олохпут чин хардыыта. О5олорбутугар уйгулаах киэн нэлэмэн Саха сиригэр умсугутар тапталы иитэн, Айыы Ийэтин, Айыы Сирин, Айыы улэтин, Айыы Билиитин ере тутан кэтит кэскили тустуубут!

Система поликультурного воспитания

I блок. "Моя малая Родина"

• Направлен на нравственно-патриотическое воспитание и решает задачи ознакомления детей с историей и культурой родного края, природным, социальным и рукотворным миром, который окружает ребенка.

II блок. "Мир вокруг меня"

• Цель: развитие нравственной, интеллектуальной, социально-активной и творческой личности, обладающей чувством гордости и ответственности за судьбу Отечества и свое будущее, способной к самопознанию и саморазвитию.

III блок. "Я - гражданин"

• Цель: создание условий для формирования личности школьника, готового к достойной самореализации в сложившихся условиях 21 века, обладающего развитым интеллектом, творческими способностями и владеющего практическими умениями, необходимыми в новой социально-культурной ситуации.

Работа СПС

1. Методика решения проблемы поликультурного воспитания средствами образования в учебно-воспитательном процессе (психологическое просвещение развивающейся личности, вовлечение ее в деятельность по изучению особенностей собственной психики, поведения, особенностей их взаимоотношений с окружающими с целью самораскрытия, самопознания и само актуализации их самих в этой деятельности).
2. Психологическая диагностика проблем личности.
3. Обучение основным приемам общения, способам бесконфликтного поведения, умению анализировать ситуации и принимать решения.
4. Обучение основным приемам преодоления барьеров и страхов, развитие умения ориентироваться в сложных ситуациях, анализировать мотив собственного поведения и поступков других людей, преодолевать депрессивные состояния и др.